Zamek w Liwie - tajemnice i historia mazowieckiej twierdzy

Historia Zamku w Liwie

Zamek w Liwie został wybudowany na planie zbliżonym do kwadratu, a jego podstawową konstrukcją były dwa równoległe budynki, które dzielił dziedziniec i brama. Zamek zyskał popularność ze względu na swoje militarne znaczenie, będąc jednym z najbardziej nowatorskich obiektów w regionie. Po śmierci księcia Janusza I w 1429 roku budowę zamku kontynuował jego wnuk książę Bolesław IV. W tym czasie wysokość murów została podwyższona do około 6 metrów, a charakterystycznym elementem warowni stał się most zwodzony prowadzący do wieży bramnej.

Pod koniec XV wieku zamek przeszedł pierwszą rozbudowę, mającą na celu wzmocnienie jego obronności. Miało to miejsce około 1512 roku, podczas regencji księżnej Anny z Radziwiłłów. Mury kurtynowe zamku podniesiono do wysokości 12 metrów, a wieżę bramną zabudowano, tworząc przejazd zamykany żelazną bramą i mostem zwodzonym. Wewnątrz zamku znajdowały się dwa dwukondygnacyjne domy oraz budynki gospodarcze i militarne, jak spichlerz czy ganki straży.

W kolejnych latach, po inkorporacji Mazowsza do Korony w 1526 roku, Liw wraz z zamkiem został przydzielony księżnej Annie przez Zygmunta Starego jako „zaopatrzenie do czasu zamążpójścia”. Po 1547 roku, kiedy Liw był w zarządzie królowej Bony, przeprowadzono kolejną rozbudowę zamku. Wzniesiono wyższe piętra wieży i dodano hełm z hurdycjami, co nadawało zamkowi imponujący wygląd. Za jej czasów zamek był dobrze wyposażony w broń, w tym działa i hakownice, które miały zapewnić obronność tej przygranicznej twierdzy.

W XVII wieku zamek w Liwie doznał wielu zniszczeń, szczególnie podczas wojny ze Szwedami w 1656 roku. Zamek ponownie spłonął w czasie wojny północnej w 1703 roku. Stracił wtedy swoje walory obronne i przez wiele lat pozostawał w ruinie. Dopiero w 1782 roku, za sprawą starosty liwskiego Tadeusza Grabianki, rozpoczęto odbudowę. Wzniesiono barokowy dwór, który miał pełnić funkcje administracyjne, a wieżę bramną przystosowano na archiwum.

Zamek w Liwie w XX wieku – cienie wojny

Po 1918 roku zamek stał się własnością państwa. W latach 30. XX wieku rozpoczęto pierwsze próby jego remontu, jednak wojna światowa miała na nie tragiczny wpływ. W 1942 roku, podczas okupacji niemieckiej, zamek został niemal całkowicie rozebrany, aby pozyskać materiały budowlane na potrzeby obozu zagłady w Treblince. Na szczęście młody archeolog Otto Warpechowski przekonał niemieckiego starostę do rozpoczęcia odbudowy zamku, fałszując historię i przekonując, że to Krzyżacy byli jego twórcami. W ciągu dwóch lat Warpechowski nadzorował niezbędne prace remontowe, w tym odbudowę murów, pokrycie dachu wieży oraz urządził wystawę archeologiczną.

Po wojnie, w 1961 roku, dzięki naciskom lokalnej społeczności zakończono pełną odbudowę zamku, a w 1963 roku utworzono w nim muzeum dawnego oręża, które miało na celu przypomnienie militarnej roli zamku jako twierdzy granicznej między Mazowszem a Litwą. Zamek w Liwie stał się symbolem nie tylko historii regionu, ale także walki o zachowanie dziedzictwa narodowego.

Zamek w Liwie dzisiaj

Obecnie zamek w Liwie jest jednym z ważniejszych zabytków Mazowsza, przyciągającym turystów z całego kraju. Jego historia, pełna przemian i burzliwych wydarzeń, stanowi fascynującą lekcję o roli tego miejsca na przestrzeni wieków. W muzeum znajdują się eksponaty związane z historią zamku, militariami oraz życiem codziennym w czasach średniowiecza i renesansu. Zamek w Liwie to nie tylko pomnik przeszłości, ale także centrum kulturalne, które umożliwia odwiedzającym podróż w czasie do średniowiecznych dziejów Mazowsza.